ผ้าสแลน(Saran หรือ Polypropylene Shade Cloth)คือผ้าตาข่ายที่ทำด้วยพลาสติกชนิดพิเศษที่เรียกว่าโพลีโพรพีลีน(polypropylene) ที่ทั้งเบาและทนทาน โดยหน้าที่หลักของผ้าสแลนก็คือช่วยกรองแสงแดดให้พอดีกับความต้องการของพืช ไม่ให้แดดจัดเกินไปจนเป็นอันตราย แต่ก็ยังให้อากาศถ่ายเทได้สบาย เรียกได้ว่าเป็นตัวช่วยสำคัญของคนทำสวนสมัยนี้เลยทีเดียว ไม่ว่าจะปลูกต้นไม้ในสวนหลังบ้าน หรือทำเป็นโรงเรือนขนาดใหญ่ก็ใช้ได้หมด แถมยังมีให้เลือกหลายแบบตามความหนาของผ้า จะใช้กับพืชที่ต้องการแดดน้อยหรือแดดมากก็เลือกได้ตามใจชอบ

ทำไมเรียกสแลน?

ที่มาของชื่อ “สแลน” จริงๆแล้ว มีที่มาที่ไปที่น่าสนใจทีเดียว โดยคำว่าสแลนเป็นคำเรียกแบรนด์หนึ่งที่ชื่อว่า “Saran Wrap” ซึ่งเป็นพลาสติกใสยี่ห้อดังที่เราใช้ห่ออาหารกัน เรื่องนี้ชวนให้นึกถึงวิธีที่คนไทยเรามักยืมชื่อแบรนด์มาใช้เรียกสิ่งของทั่วไป เช่น เวลาจะซื้อผงซักฟอก เราก็มักพูดว่า “ซื้อแฟ๊บ” หรือเวลาจะหาพลาสติกห่ออาหาร เราก็เรียกว่า “สแรนแร็ป” นั่นเอง

ทั้งนี้ การเรียกผ้าบังแดดชนิดใดชนิดหนึ่งว่า “สแลน” นั้นเป็นคำที่เกษตรกรไทยเรียกใช้กันจนติดปาก จนกลายเป็นชื่อเฉพาะของผ้าบังแดดชนิดนี้ไปโดยปริยาย คล้ายๆ กับคำไทยหลายคำที่เราสร้างขึ้นมาใช้เองจนกลายเป็นคำที่ทุกคนเข้าใจตรงกัน

ประเภทของผ้าสแลน

ผ้าสแลนมีหลากหลายประเภทให้เลือกใช้ตามความเหมาะสม โดยแบ่งตามสีและความหนาแน่นของผ้า ดังนี้

1. สแลนสีขาว

สแลนสีขาวโดดเด่นด้วยคุณสมบัติในการสะท้อนแสงและความร้อนได้อย่างดีเยี่ยม ทำให้ช่วยลดอุณหภูมิในโรงเรือนได้อย่างมีประสิทธิภาพ เหมาะอย่างยิ่งสำหรับพื้นที่ที่มีอากาศร้อนและต้องการควบคุมอุณหภูมิ แม้ว่าจะกระจายแสงได้ดี แต่ก็มีข้อจำกัดคือไม่สามารถกรองรังสี UV ได้ จึงต้องพิจารณาการใช้งานให้เหมาะสม

2. สแลนสีดำ

สแลนสีดำมีความพิเศษที่สามารถดูดซับทั้งแสงและความร้อนได้ดี พร้อมทั้งมีประสิทธิภาพในการกรองรังสี UV ได้อย่างดีเยี่ยม จึงเหมาะกับพื้นที่ที่มีอากาศเย็นและต้องการเก็บรักษาความร้อนไว้ภายในโรงเรือน นอกจากนี้ยังมีข้อดีในแง่ความสวยงาม เพราะกลมกลืนกับภูมิทัศน์ได้ดีกว่าสีอื่นๆ 

3. สแลนสีเขียว

สแลนสีเขียวมีคุณสมบัติพิเศษที่น่าสนใจ เมื่อแสงผ่านจะเป็นแสงสีเขียวซึ่งพืชนำไปใช้ประโยชน์ได้น้อย ส่งผลให้พืชพยายามยืดตัวสูงขึ้นเพื่อหาแสง จึงเหมาะอย่างยิ่งสำหรับการปลูกพืชที่ต้องการให้มีลำต้นสูงหรือมีกิ่งก้านที่ยาวขึ้น เป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับเกษตรกรที่ต้องการควบคุมการเจริญเติบโตของพืชในลักษณะนี้

4. สแลนสีเงิน

สแลนสีเงินโดดเด่นในเรื่องการกระจายแสง สามารถให้แสงผ่านได้มากและกระจายได้ดีกว่าสีดำ แม้จะเก็บความร้อนได้น้อยกว่า แต่ก็ยังช่วยป้องกันความร้อนได้ในระดับหนึ่ง จึงเป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับโรงเรือนที่มีปัญหาเรื่องแสงส่องไม่ทั่วถึง ช่วยให้การกระจายแสงในโรงเรือนมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ทั้งนี้ สแลนยังถูกแบ่งตามความหนาแน่นของแสงที่ลอดผ่านได้ กล่าวคือ ผ้าสแลนมีให้เลือกหลายระดับความหนาแน่น ตั้งแต่ 50% ที่ยอมให้แสงผ่านได้ครึ่งหนึ่ง ไปจนถึง 80% ที่ยอมให้แสงผ่านเพียง 20% การเลือกใช้ขึ้นอยู่กับความต้องการของพืชและสภาพแวดล้อม เช่น พื้นที่ที่มีแสงแดดจัดอาจต้องใช้ความหนาแน่นสูง ในขณะที่พื้นที่ที่มีแสงแดดน้อยอาจเลือกใช้ความหนาแน่นต่ำเพื่อให้แสงผ่านได้มากขึ้น

ประโยชน์ของผ้าแสลน

ผ้าสแลนมีประโยชน์หลากหลายในการเกษตรและการใช้งานทั่วไป ในด้านการเกษตร ผ้าสแลนมีบทบาทสำคัญในการปกป้องพืชผลจากรังสีแดดที่รุนแรง ช่วยป้องกันปัญหาความเครียดจากความร้อนและการไหม้เสียหายของพืช นอกจากนี้ยังช่วยควบคุมอุณหภูมิและความชื้นในโรงเรือน สร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของพืช ส่งผลให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพและปริมาณที่ดี

สำหรับการใช้งานในบ้านเรือนและพื้นที่เชิงพาณิชย์ ผ้าสแลนเป็นตัวช่วยที่ดีในการสร้างพื้นที่ร่มรื่น ไม่ว่าจะเป็นระเบียง ลานพักผ่อน หรือพื้นที่สันทนาการต่างๆ ช่วยสร้างบรรยากาศที่เย็นสบาย เหมาะแก่การพักผ่อนและทำกิจกรรมกลางแจ้ง